Pytania i odpowiedzi dotyczące sprawozdania na temat praworządności z 2024 r.
Czym jest sprawozdanie na temat praworządności?
Sprawozdanie na temat praworządności to narzędzie zapobiegawcze stanowiące część rocznego cyklu dotyczącego praworządności. Uzupełnia ono inne mechanizmy i instrumenty na szczeblu UE, z których każdy ma swój cel, a które razem stanowią tzw. „unijny zestaw instrumentów na rzecz praworządności”. Celem sprawozdania jest monitorowanie i ocena istotnych zmian w zakresie stanu praworządności, zarówno tych pozytywnych, jak i negatywnych.
W sprawozdaniu identyfikowane są najważniejsze wyzwania, dzięki czemu dokument ten ma wspierać państwa członkowskie w utrzymaniu praworządności we współpracy z Komisją, innymi państwami członkowskimi i kluczowymi zainteresowanymi stronami, takimi jak Komisja Wenecka. Sprawozdanie stało się kluczowym punktem odniesienia na poziomie unijnym i krajowym. Zawarte w nim specjalne monitorowanie pozwoliło lepiej zrozumieć rozwój sytuacji na szczeblu krajowym, pomagając w identyfikacji zagrożeń, opracowywaniu możliwych rozwiązań i ukierunkowaniu wsparcia już na wczesnym etapie. Sprawozdanie obejmuje rozwój sytuacji w następujących czterech kluczowych obszarach: systemy wymiaru sprawiedliwości, ramy antykorupcyjne, wolność i pluralizm mediów oraz inne kwestie instytucjonalne związane z mechanizmami kontroli i równowagi.
W sprawozdaniu z 2024 r. przedstawiono ocenę sytuacji w zakresie praworządności w państwach członkowskich, w tym działania następcze w stosunku do zaleceń z 2023 r., oraz istotne zmiany, jakie zaszły na szczeblu UE od lipca 2023 r. Sprawozdanie to składa się ze sprawozdania ogólnego oraz rozdziałów krajowych dotyczących poszczególnych państw członkowskich UE i – po raz pierwszy – czterech krajów objętych procesem rozszerzenia. Jeśli chodzi o państwa członkowskie, sprawozdanie zawiera również konkretne zalecenia mające na celu dalsze wspieranie państw członkowskich w ich wysiłkach na rzecz dalszej realizacji bieżących reform i pomoc w określeniu obszarów, w których potrzebne są usprawnienia.
Dlaczego w sprawozdaniu uwzględniono niektóre kraje objęte procesem rozszerzenia i w jaki sposób je wybrano?
Uwzględnienie niektórych krajów objętych procesem rozszerzenia jest główną nowością w sprawozdaniu na temat praworządności z 2024 r. Poza wyraźnymi korzyściami gospodarczymi i korzyściami dla bezpieczeństwa, jakie przynosi większa Unia, UE jest zdecydowana promować praworządność jako kluczowy element praw człowieka i demokracji na świecie i w swoim sąsiedztwie. Głównym celem rozszerzenia UE jest zdecydowane zakorzenienie praworządności na naszym kontynencie. Uwzględnienie w sprawozdaniu na temat praworządności z 2024 r. najbardziej zaawansowanych krajów objętych procesem rozszerzenia ma na celu zapewnienie im od samego początku równych warunków z państwami członkowskimi. Dzięki temu kraje te uzyskają wsparcie w działaniach reformatorskich, aby już przed przystąpieniem osiągnąć nieodwracalny postęp w zakresie demokracji i praworządności, a po przystąpieniu trwale przestrzegać wysokich standardów.
W związku z tym Komisja zaprosiła Albanię, Czarnogórę, Macedonię Północną i Serbię do udziału w sprawozdaniu z 2024 r. na podstawie obiektywnych kryteriów opartych na osiągnięciach, zarówno w odniesieniu do formalnego etapu postępów w ich procesach akcesyjnych, jak i poziomu gotowości dotyczącej konkretnie kwestii związanych z praworządnością. Podejście to umożliwi zaproszenie w przyszłości kolejnych krajów objętych procesem rozszerzenia, jak przewidziano to w wytycznych politycznych na następną kadencję Komisji Europejskiej.
Jaka była odpowiedź państw członkowskich na zalecenia zawarte w sprawozdaniu z 2023 r.?
W sprawozdaniu z 2024 r. przeanalizowano w szczególności, jakie działania następcze podjęły państwa członkowskie w związku z zaleceniami wydanymi rok wcześniej. W sprawozdaniu stwierdzono, że państwa członkowskie podjęły – w różnym stopniu – działania następcze w odpowiedzi na 68 % zaleceń wydanych w 2023 r., co stanowi podobną wartość jak w przypadku sprawozdania zeszłorocznego. W odniesieniu do każdego zalecenia z 2023 r. przedstawiono ocenę poczynionych postępów. Na podstawie tej oceny i przy uwzględnieniu nowego rozwoju sytuacji sprawozdanie z 2024 r. zawiera zaktualizowany zestaw zaleceń dla poszczególnych państw członkowskich. Zalecenia te są albo kontynuacją zaleceń zeszłorocznych – w przypadku braku lub tylko częściowego wdrożenia – albo zostają wydane w odpowiedzi na nowe wyzwania. Zostały one przygotowane zgodnie z zasadami określonymi w metodyce sprawozdania.
Celem tych zaleceń jest wsparcie państw członkowskich w wysiłkach na rzecz realizacji trwających lub planowanych reform, zachęcenie ich do pozytywnych zmian oraz pomoc w ustaleniu, gdzie mogą być potrzebne usprawnienia w związku z ostatnimi zmianami lub reformami. W rozdziałach krajowych Komisja kontynuowała wątki dotyczące wyzwań i zmian zidentyfikowanych w poprzednich sprawozdaniach, pogłębiając w niektórych obszarach swoją ocenę.
Jakie działania podjęła Komisja w związku z zaleceniami i jak oceniła ona wdrożenie tych zaleceń?
Komisja zwraca się do państw członkowskich o zorganizowanie technicznych spotkań następczych w celu omówienia zaleceń zawartych w sprawozdaniu. Szereg państw członkowskich zareagowało na tę sugestię pozytywnie i zaangażowało się w ten dodatkowy dialog techniczny. Ponadto odbywają się regularne spotkania dwustronne na szczeblu politycznym, a komisarze kontynuowali omawianie sprawozdania na temat praworządności z przedstawicielami parlamentów narodowych. Okazją do wymiany informacji na temat działań następczych w związku z zaleceniami zawartymi w sprawozdaniu z 2023 r. były także wizyty krajowe.
Analiza przedstawiona w sprawozdaniu zawiera ocenę postępów poczynionych przez państwa członkowskie we wdrażaniu zaleceń z 2023 r., w oparciu o jakościową analizę rozwoju sytuacji od lipca 2023 r., z uwzględnieniem ogólnego kontekstu w państwach członkowskich. W zależności od postępów poczynionych w realizacji poszczególnych części składowych każdego zalecenia Komisja w każdym przypadku formułuje wnioski według następujących kategorii: brak postępów, pewne postępy, znaczne postępy i pełna realizacja.
Ze sprawozdania wynika, że podejmowane są istotne wysiłki w celu realizacji zaleceń zawartych w sprawozdaniu. W zależności od charakteru i przedmiotu zaleceń ich realizacja może zająć więcej czasu niż roczny cykl tych sprawozdań. Może to wynikać z potrzeby szeroko zakrojonych konsultacji politycznych i konsultacji z zainteresowanymi stronami lub z faktu, że postępy w przygotowywaniu i przyjmowaniu przepisów mogą być przerywane przez cykle wyborcze.
Jakie są zasady formułowania zaleceń?
Zgodnie z zapobiegawczym charakterem sprawozdania i mając na uwadze stały dialog z państwami członkowskimi, celem tych nowych zaleceń jest: (i) wsparcie państw członkowskich w wysiłkach na rzecz realizacji reform, (ii) zachęcanie do pozytywnych zmian oraz (iii) ustalenie, gdzie mogą być potrzebne usprawnienia lub działania uzupełniające reformy, a w niektórych przypadkach także zaradzenie problemom systemowym. Zalecenia wynikają bezpośrednio z analizy zawartej w rozdziałach krajowych i mają służyć państwom członkowskim za wskazówkę w podejmowaniu odpowiednich działań w związku z poruszonymi w sprawozdaniu kwestiami. Zalecenia nie przesądzają w żaden sposób o postępowaniach, jakie Komisja może wszcząć na podstawie innych instrumentów prawnych, jak np. postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego lub rozporządzenie w sprawie warunkowości.
Podczas opracowywania zaleceń zawartych w sprawozdaniu kierowano się następującymi zasadami ustanowionymi w metodyce sprawozdania:
- Wszystkie państwa członkowskie podlegają zaleceniom krajowym przy pełnym poszanowaniu zasad równego traktowania i proporcjonalności.
- Zalecenia oparto na pogłębionej ocenie zawartej w rozdziałach krajowych i opracowano z wykorzystaniem obiektywnych kryteriów zakorzenionych w prawie UE lub europejskich i międzynarodowych standardach.
- Zalecenia są proporcjonalne do stwierdzonych problemów. Stanowią też zachętę do pozytywnych wysiłków reformatorskich.
- Zalecenia są dostatecznie szczegółowe, aby umożliwić państwo członkowskim podjęcie konkretnych i wykonalnych działań następczych, a jednocześnie uwzględniają – w stosownych przypadkach – kompetencje na poziomie krajowym, krajowe systemy prawne oraz krajowy kontekst instytucjonalny.
- Podczas opracowywania zaleceń Komisja zwracała szczególną uwagę na spójność i synergię z innymi procesami, takimi jak europejski semestr, mechanizm warunkowości oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.
- Kolejne edycje sprawozdania na temat praworządności będą uwzględniały działania następcze podejmowane w związku z tymi zaleceniami.
W niniejszym sprawozdaniu nie ma zaleceń dla krajów objętych procesem rozszerzenia. Zalecenia takie są wydawane wyłącznie w kontekście corocznego pakietu rozszerzeniowego.
W jaki sposób Komisja przygotowała sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r.?
Tegoroczna edycja jest wynikiem inkluzywnego procesu z udziałem państw członkowskich i zainteresowanych podmiotów. Do jej opracowania wykorzystano tę samą przejrzystą metodykę, którą posłużono się w przypadku poprzednich sprawozdań, zaktualizowaną po dyskusjach z państwami członkowskimi.
W listopadzie 2023 r. skonsultowano się z państwami członkowskimi w sprawie kwestionariusza użytego do zbierania informacji na potrzeby piątego sprawozdania. Od grudnia 2023 r. do stycznia 2024 r. Komisja otrzymała pisemne uwagi państw członkowskich oraz około 250 listów interesariuszy na temat rozwoju sytuacji w poszczególnych państwach członkowskich i na poziomie UE. Kraje objęte procesem rozszerzenia przedstawiły również pisemne aktualizacje, które uzupełniły informacje przekazywane w kontekście procesu rozszerzenia.
Między styczniem a kwietniem 2024 r. zorganizowano ponad 650 spotkań w ramach wirtualnych wizyt we wszystkich 27 państwach członkowskich i czterech krajach objętych procesem rozszerzenia, podczas których Komisja omówiła sytuację w zakresie praworządności z blisko 900 organami krajowymi, w tym z organami sądowymi i organami ścigania, a także innymi zainteresowanymi stronami, jak stowarzyszenia dziennikarzy, stowarzyszenia sędziów i organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Przed przyjęciem piątego sprawozdania na temat praworządności wszystkie państwa miały możliwość zaktualizowania informacji zawartych w rozdziale, który ich dotyczy.
Ustanowiona w 2020 r. unijna sieć punktów kontaktowych ds. praworządności służy w dalszym ciągu jako stały kanał komunikacji między Komisją a państwami członkowskimi. Również kraje objęte procesem rozszerzenia zostały poproszone o wyznaczenie swoich punktów kontaktowych i od maja 2024 r. uczestniczą w tej sieci jako obserwatorzy.
W jaki sposób Komisja oceniła sytuację w zakresie praworządności w państwach członkowskich?
Oceny zawarte w rozdziałach krajowych przygotowano zgodnie z metodyką Komisji, która ma charakter publiczny i została omówiona z państwami członkowskimi. Wykorzystano różne źródła i skoncentrowano się na czterech głównych obszarach sprawozdania: systemie wymiaru sprawiedliwości, ramach antykorupcyjnych, wolności i pluralizmie mediów oraz innych instytucjonalnych mechanizmach kontroli i równowagi. W odniesieniu do każdego obszaru w metodyce przypomniano przepisy prawa UE i europejskie standardy istotne dla oceny. Odwołano się również do opinii i zaleceń Rady Europy, które posłużyły za przydatne wskazówki.
Rozdziały krajowe zawierają jakościową ocenę przeprowadzoną przez Komisję, skupioną na syntezie istotnych zmian, jakie miały miejsce od ostatniego sprawozdania. Ocena obejmuje zarówno wyzwania, jak i pozytywne trendy, w tym dobre praktyki. W każdym z rozdziałów krajowych analizie poddano w szczególności zagadnienia, w przypadku których zaszły istotne zmiany lub w przypadku których w poprzednim sprawozdaniu stwierdzono poważne problemy i problemy te nadal się utrzymują. Jeśli chodzi o kraje objęte procesem rozszerzenia, skoncentrowano się na ostatnich wydarzeniach, ale przedstawiono także przegląd sytuacji wyjściowej w danym kraju w celu ugruntowania oceny.
Rozdziały krajowe nie mają na celu dostarczenia wyczerpującego opisu sytuacji w zakresie praworządności na szczeblu krajowym, lecz przedstawienie najważniejszych wydarzeń. Szczegółowe zalecenia dostosowane do każdego państwa członkowskiego wynikają bezpośrednio z oceny zawartej w rozdziałach krajowych.
Jaka jest wartość dodana sprawozdania na temat praworządności?
Od 2020 r. co roku w sprawozdaniach na temat praworządności podkreśla się – na podstawie systematycznej i obiektywnej analizy rozwoju sytuacji w zakresie praworządności we wszystkich państwach członkowskich – że praworządność ma kluczowe znaczenie dla obywateli i przedsiębiorstw w każdej części UE. Po upływie pięciu lat gotowość państw członkowskich i UE jako całości do wykrywania pojawiających się wyzwań, zapobiegania im i radzenia sobie z nimi znacznie się poprawiła. Świadczy o tym również zaangażowanie i współpraca, jakimi państwa członkowskie wykazały się ponownie podczas przygotowywania tegorocznego sprawozdania.
Sprawozdanie stało się prawdziwą siłą napędową pozytywnych reform – tegoroczna edycja dowodzi po raz kolejny, że w państwach członkowskich prowadzone są istotne starania dotyczące działań następczych w związku z zaleceniami z poprzedniego roku i sprostania zidentyfikowanym wyzwaniom. Z drugiej strony, w zależności od charakteru i przedmiotu zaleceń ich realizacja może zająć więcej czasu niż dany roczny cykl. Ogólnie rzecz biorąc, działania następcze – przynajmniej w pewnym zakresie – zostały podjęte w odniesieniu do dwóch trzecich zaleceń wydanych w 2023 r. dotyczących ważnych reform krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości, ram antykorupcyjnych, wolności i pluralizmu mediów oraz innych instytucjonalnych mechanizmów kontroli i równowagi. Celem zaleceń z 2024 r. jest dalsze udzielanie państwom członkowskim pomocy i wsparcia w ich staraniach na rzecz realizacji trwających reform oraz w identyfikowaniu obszarów, w których konieczne mogą być inne usprawnienia w celu rozwiązania konkretnych kwestii.
Sprawozdanie na temat praworządności stanowi wkład w debatę polityczną i techniczną na temat praworządności na poziomie UE i poziomie krajowym. Ma ono zatem kluczowe znaczenie dla naszych wysiłków na rzecz promowania i ochrony praworządności w UE. Zostało to potwierdzone pozytywną oceną w dorocznym dialogu Rady na temat praworządności w 2023 r., która uczyniła sprawozdanie na temat praworządności formalną podstawą tego dialogu.
Sprawozdanie to jest również wykorzystywane jako podstawa rozmów w Parlamencie Europejskim, które odbywają się w formie ogólnych dyskusji, ale także specjalnych wysłuchań i spotkań poświęconych poszczególnym krajom w ramach projektu pilotażowego dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych, a także nowej grupy monitorującej demokrację, praworządność i prawa podstawowe.
Jeśli chodzi o szczebel krajowy, Komisja przedstawiła i omówiła w wielu parlamentach narodowych ustalenia dotyczące poszczególnych krajów zawarte w rocznym sprawozdaniu na temat praworządności. Ponadto Komisja w dalszym ciągu organizuje wraz z Agencją Praw Podstawowych krajowe dialogi na temat praworządności, skupiające różne krajowe zainteresowane strony na szczeblu krajowym, aby poprzez te dialogi włączać je w większym stopniu w działania następcze związane ze sprawozdaniami na temat praworządności.
Z jakimi interesariuszami konsultowano się na temat sprawozdania?
Komisja przeprowadziła ukierunkowane konsultacje z zainteresowanymi stronami, w ramach których uzyskała ogólne i specyficzne dla poszczególnych państw informacje od różnych agencji UE, europejskich sieci, krajowych i europejskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz stowarzyszeń zawodowych, a także podmiotów międzynarodowych i europejskich. Należą do nich: Agencja Praw Podstawowych, Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ), Sieć Prezesów Sądów Najwyższych Unii Europejskiej, Europejska Sieć Krajowych Instytucji Praw Człowieka (ENNHRI), Rada Izb Adwokackich i Stowarzyszeń Prawniczych Unii Europejskiej (CCBE), Rada Europy, Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka oraz Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), a także krajowe i międzynarodowe organizacje społeczeństwa obywatelskiego i organizacje dziennikarzy.
Sprawozdanie opiera się też na serii badań i raportów, takich jak monitor pluralizmu mediów, odpowiednie badania Eurobarometr i tablica wyników wymiaru sprawiedliwości.
W jaki sposób Komisja będzie wspierać państwa członkowskie i kraje objęte procesem rozszerzenia w stawianiu czoła zidentyfikowanym wyzwaniom?
Już obecnie istnieje szereg instrumentów i możliwości finansowania zapewniających wsparcie dla reform strukturalnych w postaci pomocy technicznej i finansowania projektów. Dla przykładu od 2017 r. Komisja dysponuje specjalnym Instrumentem Wsparcia Technicznego zapewniającym wsparcie techniczne w przeprowadzaniu reform na rzecz praworządności w państwach członkowskich. Wsparcie to może polegać na delegowaniu ekspertów lub na misjach informacyjnych, dzieleniu się najlepszymi praktykami, przeprowadzaniu analiz diagnostycznych oraz opracowywaniu i wdrażaniu ukierunkowanych rozwiązań.
Ponadto same zalecenia mają służyć państwom członkowskim za wytyczne w podejmowaniu działań w odpowiedzi na wskazane w sprawozdaniu konkretne problemy lub obszary, w których należy podjąć działania następcze. Komisja jest gotowa dalej wspierać państwa członkowskie we wdrażaniu zaleceń, w tym poprzez dwustronne dialogi techniczne.
Pomocne są też inne programy Komisji, takie jak programy na rzecz sprawiedliwości i obywateli, równości, praw i wartości, w ramach których ogłasza się między innymi zaproszenia do składania wniosków otwarte dla podmiotów społeczeństwa obywatelskiego i innych interesariuszy.
Aby w ramach europejskiego semestru w odpowiedzi na wiele ważnych z punktu widzenia praworządności zaleceń dla poszczególnych krajów wprowadzić konkretne reformy i inwestycje, Komisja uzgodniła z szeregiem państw członkowskich uwzględnienie konkretnych kamieni milowych i wartości docelowych w ich planach odbudowy i zwiększania odporności. Obejmuje to ważne reformy o priorytetowym znaczeniu, takie jak poprawa otoczenia biznesowego przez usprawnienie administracji publicznej i systemu wymiaru sprawiedliwości. Plany te zostały następnie formalnie zatwierdzone przez Radę i są obecnie stopniowo wdrażane.
Jak zapowiedziano w wytycznych przewodniczącej z 2024 r., Komisja będzie dążyć do stworzenia ściślejszego związku między sprawozdaniem na temat praworządności i zawartymi w nim zaleceniami a finansowaniem z budżetu UE. Będzie to ważna kwestia, ponieważ chcemy obywatelom UE zaoferować kolejnymi wieloletnimi ramami finansowymi jak najwięcej korzyści.
Jeśli chodzi o kraje objęte procesem rozszerzenia, Komisja będzie nadal współpracować z partnerami w ramach procesu akcesyjnego. Kwestie związane z praworządnością, funkcjonowaniem instytucji demokratycznych i prawami podstawowymi należą do „kwestii podstawowych” procesu rozszerzenia. Obok kryteriów gospodarczych, reformy administracji publicznej i zarządzania finansami publicznymi te kwestie podstawowe są w kontekście negocjacji akcesyjnych traktowane jako priorytetowe. Rozszerzenie jest procesem opartym na osiągnięciach, w związku z czym zasadniczym elementem oceny tych krajów są postępy w zakresie kwestii podstawowych i funkcjonowania instytucji demokratycznych. Praworządność jest również zasadniczym elementem nowego Instrumentu Wsparcia Reform i Wzrostu Gospodarczego na Bałkanach Zachodnich. Aby w pełni skorzystać z tych bezprecedensowych mechanizmów wsparcia, przedmiotowe kraje muszą przygotować i wdrożyć uzgodniony program reform, w tym konkretne kroki w zakresie kwestii podstawowych.
Czym jest roczny cykl dotyczący praworządności?
Roczny cykl dotyczący praworządności jest procesem corocznego dialogu między Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją, w którym uczestniczą również państwa członkowskie, parlamenty narodowe, społeczeństwo obywatelskie i inni interesariusze. Sprawozdanie na temat praworządności odgrywa w tym procesie centralną rolę.
Cykl roczny odbywa się równolegle do przygotowywania sprawozdania na temat praworządności i działań następczych. Jest on podstawą do rozmawiania w UE o tym, jak zapobiec pojawianiu się lub pogłębianiu się problemów oraz identyfikować najlepsze praktyki i dzielić się nimi. Identyfikowanie problemów możliwie jak najwcześniej, przy wsparciu Komisji, innych państw członkowskich oraz zainteresowanych podmiotów, takich jak Rada Europy, pomaga państwom członkowskim chronić praworządność.
Roczny cykl dotyczący praworządności wpisuje się w szersze działania UE na rzecz propagowania i obrony jej podstawowych wartości. Należą do nich również realizacja europejskiego planu działania na rzecz demokracji, odnowionej strategii wdrażania Karty praw podstawowych, a także strategii przyczyniających się do tworzenia Unii równości.
Jakie są powiązania między sprawozdaniem na temat praworządności a innymi procedurami?
Sprawozdanie na temat praworządności stanowi mechanizm zapobiegawczy mający poprawić sytuację pod względem praworządności w UE, pogłębić wiedzę na temat wyzwań i ułatwić szybkie opracowywanie rozwiązań, aby uniknąć pogorszenia sytuacji. Sprawozdanie to uzupełnia szereg innych mechanizmów i instrumentów na szczeblu UE, z których każdy służy innemu celowi.
Przy opracowywaniu zaleceń w sprawozdaniu Komisja zwróciła szczególną uwagę na spójność i synergie z innymi procesami, takimi jak europejski semestr, rozporządzenie w sprawie ogólnego systemu warunkowości oraz krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności.
- Art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE)
Przewidziana w art. 7 TUE procedura pozostaje instrumentem stosowanym przez UE wyjątkowo, w przypadku wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia lub w przypadku poważnego i stałego naruszenia wartości zapisanych w art. 2 TUE, w tym praworządności.
- Postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego
Postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego mają konkretny cel, jakim jest zapewnienie prawidłowego stosowania prawa Unii przez państwa członkowskie. Na podstawie Traktatów Komisja może podjąć kroki prawne przeciwko państwu członkowskiemu, które nie wdrożyło prawa UE. Komisja wszczyna wówczas postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a ostatecznie kieruje sprawę do Trybunału Sprawiedliwości.
Ogólny system warunkowości jest instrumentem budżetowym, który ma na celu zapobieganie negatywnemu wpływowi naruszeń zasad praworządności na interesy finansowe Unii.
Przy określaniu i ocenie naruszeń zasad praworządności, które mają wpływ na interesy finansowe Unii, Komisja może uwzględnić sprawozdanie na temat praworządności, a także informacje od innych instytucji (np. Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, Prokuratury Europejskiej i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego).
- Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności
Aby w ramach europejskiego semestru w odpowiedzi na wiele ważnych z punktu widzenia praworządności zaleceń dla poszczególnych krajów wprowadzić konkretne reformy i inwestycje, Komisja uzgodniła z szeregiem państw członkowskich uwzględnienie konkretnych kamieni milowych i wartości docelowych w ich planach odbudowy i zwiększania odporności. Zostały one następnie formalnie zatwierdzone przez Radę i są obecnie stopniowo wdrażane.
- Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości
Unijna tablica wyników wymiaru sprawiedliwości przedstawia porównywalne dane na temat funkcjonowania krajowych systemów wymiaru sprawiedliwości. Jest ona jednym ze źródeł informacji wykorzystywanych w sprawozdaniu na temat praworządności, mechanizmie warunkowości w zakresie praworządności oraz europejskim semestrze.
- Sprawozdania w sprawie rozszerzenia
W corocznych sprawozdaniach w sprawie rozszerzenia podsumowuje się ogólne postępy poszczególnych krajów na drodze do przystąpienia do UE. Tylko w przypadku namacalnych i ciągłych postępów w zakresie praworządności Komisja może zalecić przystąpienie do kolejnych kroków w negocjacjach. Coroczny pakiet rozszerzeniowy i sprawozdania krajowe będą nadal odgrywać w procesie akcesyjnym taką samą rolę jak wcześniej. Uwzględnienie w sprawozdaniu na temat praworządności najbardziej zaawansowanych krajów objętych procesem rozszerzenia ma na celu zapewnienie im od samego początku równych warunków z państwami członkowskimi. Dzięki monitorowaniu wspiera się ich wysiłki na rzecz reform oraz pomaga się władzom, by czyniły dalsze znaczące postępy w procesie akcesyjnym, a po przystąpieniu utrzymały wysokie standardy.
Więcej informacji
Sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r.
Sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r. – sytuacja w zakresie praworządności w Unii Europejskiej
Sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r. – zalecenia
Sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r. – rozdziały dotyczące poszczególnych państw
Sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r. – rozdziały i zalecenia dotyczące poszczególnych państw
Sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r. – metodyka
Roczny cykl dotyczący praworządności – zestawienie informacji
Unijny zestaw instrumentów na rzecz praworządności – zestawienie informacji
Sprawozdanie na temat praworządności z 2024 r. – komunikat prasowy
Specjalne badanie Eurobarometr 553 – praworządność
Badanie Eurobarometr 584 dotyczące opinii obywateli na temat korupcji w UE
Badanie Eurobarometr 542 dotyczące opinii przedsiębiorców na temat korupcji w UE
| Zařazeno | st 24.07.2024 17:07:00 |
|---|---|
| Zdroj | Evropská komise pl |
| Originál | ec.europa.eu/commission/presscorner/api/documents?reference=QANDA/24/3865&language=pl |
| lang | pl |
| guid | /QANDA/24/3865/ |
RSS - všechny zprávy
Vložit zprávy na www stránky
